Het CLU voerde bij OVD Educatieve Uitgeverij een trainingstraject uit omdat er behoefte was aan meer kennis over leerzaamheid van leermiddelen.
Aanpak
Zoals bij al onze trainingstrajecten bespraken we de persoonlijke leerdoelen en organisatiedoelen eerst goed voor. Op basis van deze input stelden we een programma samen van zes dagdelen. Er waren verschillende leervragen te beantwoorden. We keken onder andere naar de manier waarop mensen informatie verwerken en het belang van intrinsieke motivatie. Ook bespraken we de verhouding tussen folio en digitaal leermateriaal en discussieerden we over de betekenis van materiaal. We stelden een programma samen van zes lessen: een theoretische startles en vijf lessen waarin we de theorie koppelden aan het (her) te ontwikkelen lesmateriaal van OVD.
Model van leerzaamheid
Centraal in de traininig stond de vraag wat leerzaam leermateriaal is. We hanteerden hierbij ons eigen leerzaamheidsmodel:
Kwaliteit van de content
– Hoe selecteer je content?
– Hoe kun je content ordenen?
– Hoe ‘verpak je content’ (modaliteiten en ontwerpprincipes)?
Kwaliteit van de didactiek
– Belangrijke didactische strategieën hanteren (voorkennis activeren, leerdoelen formuleren volgens Bloom).
– Werkvormen in relatie tot de doelgroep die aanzetten tot hogere cognitieve denkvaardigheden.
– Zelfsturing stimuleren.
Kwaliteit van de presentatie
– Afnemende leesbereidheid; leesbare en begrijpelijke leerteksten.
– Welke beelden zijn functioneel?
– Een lay-out die het leren faciliteert.
Schoolvoorbeeld
Enkele weken na de training was er al een eerste uitgewerkt resultaat van de uitgever van de methode BRICKS. BRICKS is een methode voor het tweetalig onderwijs (TTO) in het VO. Voor content and language integrated learning (CLIL) zoals dat in het TTO voorop staat, is het van groot belang om effectieve leerstrategieën te hanteren.
De uitgever van BRICKS ontwikkelde na de training een spread die weergeeft hoe leerstrategieën in het leermateriaal zijn verwerkt en vormgegeven (afbeelding 1).
Afbeelding 1: Spread met de opbouw van de CLIL-didactiek in Bricks Biology
De spread geeft leerlingen en docenten zicht op het hoe en waarom van de stappen die ze in het leerproces allemaal nemen. Bewustwording ten aanzien van het leerproces is tevens een stap in de richting van meer zelfverantwoordelijk leren: weten wat je aan het doen bent en met welk doel. Met als doel: meer grip en sturing op het leerproces en een hoger leerrendement. De uitgever gaf aan dat de training voor hem weer een opfrisser was en bevestigde dat veel van wat er bij de OVD gedaan wordt goed gefundeerd is, ook al wordt dat voor gebruikers niet altijd inzichtelijk gemaakt.
De spread voldoet wat ons betreft uitstekend aan de criteria van leerzaamheid. De toelichtingen bij afbeeldingen 2-5 geven aan waarom. Het is voorbeeldmateriaal dat we graag met u delen!
Afbeelding 2: Het belang van de verschillende onderdelen bij de start van een nieuw onderwerp
Afbeelding 3: Belangrijke factoren die de leerzaamheid verhogen
Afbeelding 4: Didactische ‘verkeersborden’
Afbeelding 5: Hulp bij het behalen van de leerdoelen
Verdiep je verder
Wil je meer weten over de inhoud van de training die we aan OVD gaven? Hieronder zie je links naar artikelen over onderwerpen die in de training aan bod kwamen:
Hoe verwerken mensen informatie?
Het belang van intrinsieke motivatie
De verhouding tussen folio en digitaal leermateriaal