Het klonk nogal dreigend, in de nieuwsbrief van de VO-raad van 30 november: “Funderend onderwijs stelt vernieuwde eisen aan leermiddelenmarkt”. Wat was er aan de hand? De PO-raad en de VO-raad hebben een nieuw Programma van Eisen (PvE) gepresenteerd aan leveranciers van leermiddelen namens het funderend onderwijs. Het idee is dat scholen dit PvE kunnen gebruiken als ze afspraken maken met hun leveranciers.
Wat staat erin? Het programma adresseert vooral praktische en technisch/juridische kwesties, bijvoorbeeld dat een programma onder meerdere besturingsprogramma’s moet kunnen draaien en dat het fijn is als er informatie is over onder welke leerlijn een programma valt. Over de kwaliteit van de leermiddelen zegt het PvE niets: “Het vernieuwde programma focust op betere voorwaarden in de leermiddelenketen en bevat geen onderwijskundige uitgangspunten.”
Dat is nou jammer. De term ‘onderwijskundige uitgangspunten’ suggereert dat het hier om een kwestie van smaak gaat. Maar er is veel bekend over leerzaamheid van leermiddelen, los van welke ‘onderwijskundige uitgangspunten’ dan ook. Als er iets is dat je van leveranciers van leermiddelen mag verwachten, is het wel dat hun producten doen wat ze moeten doen: zorgen dat leren plaatsvindt. Wie zou dat nou niet willen?
In elk geval willen leraren dat. Zij vragen om objectieve informatie, op basis van onderzoek van experts, waaruit blijkt dat de leermiddelen geschikt zijn voor het leren. ‘Klinisch bewezen’, zogezegd. Of tenminste evidence informed. In het buitenland wordt veel onderzoek gedaan naar de kwaliteit van leermateriaal en in veel landen baseren zowel de overheid als de scholen zich op dergelijke informatie. Waarom in ons land niet? Leraren vinden van zichzelf dat ze onvoldoende opgeleid zijn om de kwaliteit van leermiddelen te kunnen beoordelen. Laten we ons ketenen door commerciële partijen? Nee toch?
Wordt het niet tijd dat Kennisnet en de SLO een PvE gaan ontwikkelen waarin de onderwijskundige kwaliteit van leermiddelen centraal staat? Er is voldoende bekend over leerprocessen om zo’n PvE samen te stellen. Tijd voor ontketening.
Arno Reints
Strategisch adviseur CLU