Vertegenwoordigers uit onderwijs, onderzoek én ontwikkelaars hebben zich in Vlaanderen gecommitteerd om gezamenlijk de kwaliteit van leermiddelen systematisch te onderzoeken en verhogen. Het lijkt nog een beetje een papieren tijger, maar het is een belangrijke stap in de goede richting, ook voor Nederland.
In Vlaanderen woedt al geruime tijd een discussie over de kwaliteit van de methoden die gebruikt worden in het (voortgezet) onderwijs. Een veelgehoorde klacht is dat de methoden leerlingen vooral veel invuloefeningen laten maken en dat leraren slechts uitvoerders van de methodes zijn. Zowel bij leerlingen als bij leerkrachten verdwijnt zo de creativiteit. De minister van Onderwijs in Vlaanderen heeft daarom het initiatief genomen om een Kwalititeitsalliantie in het leven te roepen. Doel is om de kwaliteit van leermiddelen duidelijker in beeld te krijgen. In de alliantie zitten vertegenwoordigers van onderwijskoepels, onderwijswetenschappers (waaronder Kim Bellens van het Expertisecentrum Effectief Leren, ExCEL), ouderverenigingen, lerarenopleiders, scholieren en… uitgevers!
Engagementen
Het is op zichzelf logisch dat uitgevers zich aansluiten bij een alliantie die gaat over kwaliteit van de leermiddelen die ze ontwikkelen. Maar wat wel opvalt is dat ze zich daarmee commiteren aan een aantal verstrekkende ‘engagementen’. We noemen er een paar die de uitgevers direct aanspreken:
- “Professionele externe ontwikkelaars engageren zich om via leermiddelen leerkrachten aan te zetten tot eigen initiatief en regie.”
- “Professionele externe ontwikkelaars van leermiddelen engageren zich de leraren te ondersteunen om de regie en de verantwoordelijkheid voor de evaluatiepraktijk in handen van de leraar te leggen.”
- “De Kwaliteitsalliantie doet een oproep aan professionele externe ontwikkelaars zich te engageren om te onderzoeken hoe leermiddelen duurzaam ontwikkeld en gebruikt kunnen worden.”
We zijn benieuwd hoe de (grote) Nederlandse uitgevers tegen dergelijke commitments aankijken.
Indicatoren
Daarnaast worden lerarenopleiders opgeroepen leerkrachten beter voor te bereiden op het maken van bewuste keuzes bij de aanschaf van leermiddelen en wetenschappelijke onderzoekers om hun kennis over de kwaliteit van leermiddelen beter te delen met het onderwijsveld. Tot slot heeft de Kwaliteitsalliantie 91 kwaliteitsindicatoren ontwikkeld waaraan iedereen zich heeft gecommitteerd bij het ontwikkelen, kiezen en gebruiken van leermiddelen. Deze lijst is een lappendeken van allerlei verschillende indicatoren en ontbeert jammer genoeg nog een helder (theoretisch) kader. Veel indicatoren zijn bovendien nog weinig operationeel geformuleerd. Dat kan ten koste gaan van een effectieve toepassing ervan.
Goed voorbeeld
Papieren tijger of niet, Vlaanderen is op dit punt Nederland wel een stapje vóór. We hopen dat dit initiatief OCW aanzet om werk te gaan maken van de verhoging van de kwaliteit van de leermiddelen in Nederland. De Alliantie heeft zichzelf de verplichting opgelegd om tenminste éénmaal per jaar gezamenlijk na te gaan of de engagementen ook daadwerkelijk leiden tot kwaliteitsverhoging van de leermiddelen. Het rapport vind je hier.