Nederlandse leerlingen zijn de minst gemotiveerde van Europa, volgens een OESO rapport. Aangezien het niet aannemelijk is dat Nederlandse leerlingen ongemotiveerd geboren worden, zullen we moeten veronderstellen dat opvoeding en onderwijs daar mede debet aan zijn.
De psychologen Ryan & Deci hebben onderzocht welke factoren bepalend zijn voor de motivatie van leerlingen. Zij onderscheiden er drie: gevoel van autonomie, gevoel van verbondenheid en een gevoel van competentie. Aantrekkelijk en leuk onderwijs staan er opvallend genoeg niet tussen.
Misschien is dat wel de verklaring waarom Nederlandse leerlingen zo slecht gemotiveerd zijn: we denken dat onderwijs vooral leuk moet zijn en dat leermiddelen er aantrekkelijk uit moeten zien. En dat zien ze ook! Maar te veel fratsen belasten het werkgeheugen onnodig, en dus leiden dit soort leermiddelen juist af van het leren.
Om meer gemotiveerde leerlingen te krijgen, moeten leermiddelen meer ruimte geven voor leerlingsturing (autonomie), zich kunnen identificeren met de leerstof (verbondenheid), en veel meer uitdagende opdrachten bevatten zodat leerlingen écht een competent gevoel krijgen. Dat is trouwens wat anders dan leerlingen opgaven voorschotelen op hun zogenaamd ‘niveau’. Onderwijs moet niet gericht zijn op wat kinderen kunnen, maar wat ze zouden kunnen.
Effectieve motivatie en leerzaamheid, dat is waar het om draait. Hoe, daarover leest u meer in diverse artikelen op onze website.
Arno Reints
Strategisch adviseur CLU
juni 2016