Hebben kinderen met diagnose ASS of ADHD baat bij aangepast leermateriaal? Sinds de invoering van de Wet passend onderwijs is er meer diversiteit in de klassen van het reguliere onderwijs. Digitaal leermateriaal kan adaptief zijn en zich aanpassen aan de voorkeuren van kinderen met een beperking in de informatieverwerking. Is dat nodig? Sosha Timmermans, orthopedagoog, schreef er haar masterscriptie over.
Zowel leerlingen met diagnose ASS als leerlingen met diagnose ADHD ervaren moeilijkheden in de informatieverwerking. Leerlingen met ADHD hebben moeite om te focussen op sensorische informatie. Hierdoor ontvangen en verwerken ze deze informatie niet goed en kunnen moeite hebben adequaat te reageren op de omgeving. Iets vergelijkbaars lijkt het geval bij kinderen met hoogfunctionerend autisme. Daarnaast ervaren beide typen kinderen problemen bij het reguleren van aandacht, in de verwerkingssnelheid en in de executieve functies. Hun aandacht moet sterker gericht worden en ze hebben baat bij sterk gestructureerde leerstof.
Passend onderwijs
Sinds de invoering van de wet Passend Onderwijs is er meer diversiteit in de klassen van het reguliere onderwijs. Van leraren wordt verwacht dat zij een passend aanbod verzorgen voor alle leerlingen. En er moet ook geschikt leermateriaal voor deze leerlingen zijn. Digitaal leermateriaal kan adaptief zijn en zich dus aanpassen aan de voorkeuren van specifieke groepen leerlingen, zoals leerlingen met beperkingen in informatieverwerking (diagnose ASS en ADHD). Daarom is het interessant om na te gaan of adaptief leermateriaal een bijdrage kan leveren aan een betere ondersteuning van het leerproces voor leerlingen met ASS en ADHD.
Sosha Timmermans deed in 2016 onderzoek naar de vraag of leerlingen met beperkingen in de informatieverwerking behoefte hebben aan aangepast leermateriaal. Ze richtte zich met name op de cognitieve belasting van leermateriaal: hebben leerlingen met beperkingen in de informatieverwerking meer last van cognitief belastend materiaal dan leerlingen zonder? Zijn zij bijvoorbeeld eerder afgeleid door overbodige plaatjes of gebrek aan structuur?
Hinderend
Timmermans voerde een uitgebreide literatuurstudie uit naar cognitieve belasting bij kinderen met beperkingen en deed ook een verkennend empirisch onderzoek. De studie werd uitgevoerd onder 45 leerlingen uit de bovenbouw van het basisonderwijs, die twaalf leertaken moesten uitvoeren: met en zonder cognitieve overbelasting. De uitkomsten van dit verkennende onderzoek geven aan dat leerlingen met beperkingen in de informatieverwerking net als andere leerlingen last hebben van slecht ontworpen leermateriaal.
Cognitieve overbelasting kan het leren hinderen. Daarom is het belangrijk om leermateriaal altijd te toetsen op elementen die het werkgeheugen onnodig belasten en complex materiaal te voorzien van een structuur waardoor de aandacht adequaat gericht wordt. Hier profiteren alle leerlingen van.
De scriptie
Lesmateriaal aanpassen aan leerlingen met autisme
Timmermans ontwikkelde samen met het CLU een workshop en gaf hier ook trainingen in. Deze workshop is gebaseerd op een theoretisch raamwerk en hij werd gefilmd door Leraar24.